Tag: haldning

Gutar meir status enn jenter?

Ein ting eg la merke til i intervjuet Klassekampen hadde med Petter Schjerven om bokstavkjeks og – tilsynelatande – ulike kjekspakkar for dei to kjønna, er noko han sa heilt mot slutten: “Rosa er ene og alene forbeholdt jenter. I et program vi gjorde nylig, var vi på en fødestue, og der kunne vi se hvordan det var helt krise hvis det ikke fantes lyseblå tepper som man kunne tulle inn guttebarna i. Det samme gjaldt ikke motsatt vei. Det er helt ok å tulle ei jente inn i blått. Hvis vi forholder oss til det arkaiske statussystemet mellom kjønnene, betyr det jo at man klatrer oppover i hierarkiet hvis man kler ei jente i blått.”

Er det me ser her eit teikn på at det er meir status med gutar enn jenter? Og er dette i så fall noko som held seg livet ut?

Girls can wear jeans and cut their hair short, wear shirts and boots, because it’s OK to be a boy, but for a boy to look like a girl is degrading, because you think that being a girl is degrading. But secretly you’d love to know what it’s like, wouldn’t you? What it feels like for a girl?

Julie, The Cement Garden

Livet ut ja, for angsten for det feminine til gutar sluttar ikkje med babyteppe, medan det ikkje er problem med at jenter er guttete. (Vel, kanskje ikkje alltid, men vanlegvis.) Gutar skal gjerne ha litt tøffe klede, og i alle fall ikkje søte klede som ei jente kunne gå med. Jenter kan gjerne få søte klede, men om dei heller vil ha tøffe klede så er ikkje det noko problem.

Når det gjeld oppførsel, så skal gutane vera litt tøffe og viltre. Dei kan nok få vera rolege, men dei må i alle fall ikkje halda på med slike ting som det vanlegvis er kun jentene som gjer. Omvendt, så reknar ein helst med at jentene skal vera rolege, men om dei skulle finna på å vera tøffe og viltre som gutane, så er det i grunnen heilt OK. Ordet gutejente har helst ein positiv klang, mens jentegut – i den grad det vert brukt – helst blir brukt negativt. På engelsk finst jo ikkje noko tilsvarande tomboy for gutar i det heile, det seier vel sitt. (Rett nok vart ordet tomboy opprinneleg brukt om viltre gutar, og ikkje jenter, men det har endra seg etter kvart som meir er blitt akseptabelt for jenter, og ikkje gutar.)

Men så veks ein opp, blir vaksne og… Menn er stadig livredde for alt som kan gje inntrykk av at dei ikkje er 100% mann, macho og maskulin. Sånn typisk Pondus, som ikkje ein gong vil bruka fuktighetskrem for å ta vare på huda. Heldigvis er ikkje alle slik då, men sjølv kjenner eg til ein som ikkje vil bruka gensrar med trykk. Både han og familien hans er av den oppfattinga at det er feminint, om det er aldri så mykje kjøpt i herrebutikkar. Men det er kanskje eit ekstremt tilfelle det òg.

Andre er modige nok til å bruka ein kilt av eitt eller anna slag, sjølv om dei ikkje kan skulda på å vera skottar, eller ha røter til Skotland. Rett nok er ein kilt eit heller maskulint plagg, men likevel er det mange (av begge kjønn) som berre ser eit skjørt, og som følgeleg gir grunn til å le av det. Det er jo degraderande. Og kva så med metroseksuelle menn? Med skjørt som ikkje er kilt, sarongar, til og med makeup – det må då vera akseptert no? Vel, når eg ser det omtalt, så ser eg svært ofte òg negative haldningar til det, enno.

Uansett, det er mykje ein mann ikkje kan kle seg i om det ikkje skal verka degraderande, om han ikkje vil bli ledd av. Annaleis er det for kvinnene. Éin ting er at dei kan gå rett inn i herreavdelinga og finna klede til seg sjølve, og det blir sett på som fint og sexy, men dei kan òg ta for seg herrekleda og endra litt på snittet, sånn at det passar den kvinnelege figuren betre. Dressen er vel eit godt eksempel på det, og kva vert det kalla når kvinner ifører seg ein dress? Powerdressing. Dei kler seg som menn, til makt, oppover rangstigen. Eller oppgraderande, om du vil. Det er lov.

Guteleiker?

porsche 356

Eg var i leikebutikkar i går for å kjøpa ein presang til eine nevøen min – det er jo slikt eg gjerne gjer når dei har fødselsdagar. Ikkje uventa var eg ikkje åleine i butikkane — det var òg ein del ungar der, med og utan foreldre. Ungane ville sjølvsagt ha masse av det dei såg, og bønene om å få det eine eller andre var meir eller mindre vellukka. Helst mindre.

Dei som fekk meg til å tenkja litt var foreldrene som var ute med dotter si. Ho var vel rundt 3-4 år, og skulle tydlegvis få eitt eller anna, så dei vandra rundt mellom reolane for å finna noko passande som ho ville ha. Dei vanlege innvendingane var der jo – det var for dyrt, eller det passa meir for dei som var eldre. Men så var det noko jentungen likte, men som mora ikkje syntest noko om. “Det er guteleiker. Det er sånt som gutane leikar med,” sa ho, og for bestemt vidare. “Og jenter,” prøvde faren seg med, men mora var like bestemt på at det der var guteleiker, og slikt noko skulle ikkje jenta ha.

Det var visst ikkje så farleg for jenta, ho traska glad vidare etter mora og såg på nye ting. Eg for min del var nyfiken på kva det var som hadde skapt så store reaksjonar, så eg kikka rundt hjørna på reolen og fann – bilar. Det var dyre, radiostyrte bilar for litt eldre ungar, så både pris og alder kunne vera grunn til å seia nei, men i staden var det det at det er guteleiker som var det viktige.

Eg kunne i første omgang ikkje forstå kvifor det skulle vera så farleg om jenta likte bilar/guteleiker – særleg ikkje i våre dagar når det er lagt så mykje vekt på likestilling, like rettar og like mulegheitar. Rettnok har opphavet mitt fortalt meg at då eg var liten, så var den populære pedagogiske haldninga at gutar og jenter skulle få leika med dei same leikene – det skulle ikkje gjerast forskjell. Det var ikkje ein særleg vellukka pedagogikk … Eg hugsar at eg fekk plukka ut ei dokke til meg sjølv, men eg kan ikkje hugsa at eg nokon gong leika med ho. Men det er ein forskjell på å gi tradisjonelle jenteleiker til gutar og vice versa fordi det skal vera pedagogisk fornuftig, og å gjera det fordi ungane har lyst på det. I sistnemnde tilfelle er det interesse til stades.

Når det så er slik at t.d. ei jente har interesse for såkalla guteleiker, er det då rett å nekte ho det? I så fall, kvifor? Eg er nyfiken på kva haldningar ein legg til grunn, og kva haldningar ein i slike tilfelle lærer vidare til ungane. For å ha det sagt: La no ungane leika med det dei vil, meinar eg.

Ekte mannfolk

Eg høyrde uttrykket på TV i går, i samband med omtale av The Man Show – det skulle vera eit show for ekte mannfolk og andre enkle sjeler. Ikkje den mest positive meininga der, kanskje, men det blir jo sagt i fullt alvor av både menn og kvinner elles. Så var det det då: Kva legg folk i uttrykket “ekte mannfolk”?

Det kan jo vera så mangt, det ulike folk legg vekt på: Indre kvalitetar, korleis ein ter seg, eller kler seg. Eller noko anna. Og at ein legg vekt på det same, treng slett ikkje tyde det same som at ein meinar det same. Eller – er eg heilt på viddene no?

Berre ta det å te seg. For å vera eit ekte mannfolk, må ein då vera skikkeleg barsk, og (sterk) fysisk? Ut å hogga ved, mekka på motor/bil/sykkel, hår på brystet og vera skikkeleg muskuløs? Er det “you Jane, me tarzran” som er idealet for eit ekte mannfolk, eller kan menn òg ha sans for såkalla mjukare verdiar utan at manndomen deira skal dragast i tvil?

Når eg les litt rundt om kring, så kan det synast som ein del set ei grense for kva menn kan kle seg i: Ekte mannfolk kan kle seg i nett det dei vil, men dei vil ikkje kle seg i noko som kvinner kunne tenkast å gå med. No for tida kan dog kvinner tenka seg å gå kledd i det meste… Har ein mot nok til å gå i mot straumen og ikkje kle seg likt med alle andre, så er det fare for den manndomen? Trudde ikkje “saueflokk” skulle vera idealet?

Andre ting eg har sett nemnd? Enkelte har jo total angst for fuktighetskrem og evt. andre kremar. Sjølv synest eg ikkje det høyrest særleg mandig ut å vera redd for slikt, men det å ta vare på huda si og vera oppteken av korleis ein ser ut (bortsett frå det å vera generelt velstelt) kan synast å vera lite mandig, i følge enkelte. Eg leste for eit par år sidan eller så, eit innlegg i eit blad: Ei jente hadde møtt ein skikkeleg kjekk gut; intelligent, kunne føra gode samtalar, tiltrekkande, vakker kropp og maskulin – han var nesten perfekt. Så fann ho ut at han hadde lakkerte tånegler. Krise! Det vart ikkje noko meir mellom dei to.

Lakkerte tånegler er kanskje ikkje av det mest maskuline, men at noko så overfladisk skulle endra inntrykket frå ekte mannfolk til femi type, det heng vel eigentleg ikkje på greip? Men når eg les eller høyrer kommentarar om “ekte mannfolk” rundt om, så er det oftast svært så overflødige ting det er snakk om. Blir det berre brukt som eit pressmiddel for å få menn til å vera på ein bestemt måte, eller er det noko som kan kallast eit ekte mannfolk? Skiller det seg i så fall ut frå det å vera eit ekte kvinnfolk? (I den grad me høyrer om det, på same måte.) For min del så må det då vera at ein viser ansvar, står opp for det ein meinar, og ikkje let seg tvinga/kua til å vera nokon ein ikkje er. Uansett kjønn. Men det er mi meining, i den grad eg måtte ta uttrykket på alvor. Kva meiner andre?

Rundar av til slutt med eit passande sitat om ekte mannfolk: “Det krevest eit ekte mannfolk å gå som kvinne!” (Sagt av ein transvestitt. 🙂 )